DEPRAZİN örtüklü tabletler
DEPRAZIN
Beynəlxalq patentləşdirilməmiş adı: Mirtazapine
Tərkibi
Təsiredici maddə: 1 tabletin tərkibində 30 mq mirtazapin vardır.
Köməkçi maddələr: laktoza monohidrat, prejelatinləşdirilmiş nişasta, maqnezium stearat, çəhrayı opadri 02F24260 (hipromelloza 5cP, titan dioksid (E171), makroqol 8000, sarı dəmir oksidi (E172), qırmızı dəmir oksidi (E172)).
Təsviri
Çəhrayı rəngli, oval örtüklü tabletlərdir.
Farmakoterapevtik qrupu
Antidepressant.
ATC kodu: N06AX11.
Farmakoloji xüsusiyyətləri
Farmakodinamikası
Mirtazapin sedativ təsirli tetrasiklik antidepressantdır. Preparat klinik təzahüründə məmnunluq, sevinc hisslərinin olmaması, marağın itməsi ( angedoniya ), psixomotor tormozlanma, yuxu pozğunluğu ( xüsusən erkən oyanma şəklində ), çəki itkisi, həmçinin intihar fikirləri və əhval-ruhiyyənin gün ərzində dəyişkənliyi kimi simptomları əks etdirən depressiv vəziyyətlərdə yüksək effektə malikdir.
Preparatın antidepressiv effekti müalicəyə başladıqdan 1-2 həftə sonra başlayır.
Mirtazapin mərkəzi sinir sistemində yerləşən presinaptik α2-adrenoreseptorların antaqonisti olub, sinir impulslarının mərkəzi noradrenergik və serotoninergik ötürülməsini sürətləndirir.
İmpulsların ötürülməsinin sürətlənməsi yalnız 5-HT1-serotonin reseptorları hesabına baş verir, 5-HT2- və 5-HT3-serotonin reseptorlarını isə mirtazapin blokadaya alır. Mirtazapinin hər iki enantiomeri antidepressiv aktivliyə malikdir, S (+) enantiomer α2-adrenoreseptorları və 5-HT2-serotonin reseptorlarıni, R (-) enantiomer isə 5-HT3-serotonin reseptorlarını blokadaya alır. Mirtazapinin sedativ təsiri onun H1-histamin reseptorları ilə antaqonist təsiri ilə bağlıdır. Mirtazapin adətən xəstələr tərəfindən yaxşı qəbul edilir. Terapevtik dozalarda praktik olaraq m-xolinoreseptorları blokadaya almır və ürək-damar sisteminə təsir göstərmir.
Farmakokinetikası
Daxilə qəbul olunduqda sürətlə sorulur (biomənimsənilməsi 50%-ə yaxındır), 2 saatdan sonra qanda maksimal konsentrasiyası (Cmax) yaranır. 85%-i qan plazmasının zülalları ilə birləşir. Orta yarımxaricolma dövrü (T1/2) 20-40 saat təşkil edir (nadir hallarda 65 saata qədər). Nisbətən qısa yarımxaricolma dövrü cavan adamlarda müşahidə olunur. Tarazlıq konsentrasiyası 3-4 gündən sonra əldə olunur və sonrakı müddət ərzində dəyişməz qalır.
Məsləhət görülən doza diapazonunda mirtazapinin farmakokinetik göstəriciləri preparatın qəbul olunan dozasından xətti asılıdır. Qida qəbulu preparatın farmakokinetikasına təsir göstərmir.
Mirtazapin aktiv metabolizmə uğrayaraq, bir neçə gün ərzində sidik və nəcislə xaric olur. Orqanizmdə onun əsas metabolizm yolu demetilləşmə və konyuqasiya olunmaqla oksidləşmədən ibarətdir.
Sitoxrom P450 izofermentləri (CYP2D6 vəCYP1A2) mirtazapinin 8-hidroksimeta-bolitinin əmələ gəlməsində iştirak edir, eyni zamanda CYP3A4 izofermenti N-demetilləşmiş və N-oksidləşmiş metabolitlərin yaranmasını təmin edir. Demetilmirtazapin farmakoloji aktivliyə malikdir. Böyrək və qaraciyər çatışmazlığı zamanı mirtazapin klirensi zəifləyir.
İstifadəsinə göstərişlər
Major depressiv vəziyyətlərin müalicəsi.
Əks göstərişlər
Mirtazapinə və ya preparatın tərkibindəki hər hansı komponentə qarşı yüksək həssaslıq.
Laktozaya qarşı dözümsüzlük, laktaza çatışmazlığı və qlükoza-qalaktoza malabsorbsiyası kimi nadir irsi problemləri olan xəstələrdə istifadə olunmamalıdır. 18 yaşa qədər uşaqlarda mirtazapinin effektliyi və təhlükəsizliyi müəyyən olunmadığından, preparatın uşaqlarda istifadəsi məsləhət görülmür. Mirtazapinin MAO inhibitorları ilə birlikdə istifadəsi.
Xüsusi göstərişlər və ehtiyat tədbirləri
Mirtazapin qəbulu zamanı aşağıdakılara nəzərə almaq lazımdır:
– şizofreniyalı və ya digər psixi pozğunluqlu xəstələrin müalicəsi zamanı antidepressantların istifadəsi psixi simptomların ağırlaşması baş verə bilər; paranoidal fikirlər güclənə bilər.
– müalicə fonunda maniakal-depressiv psixozun depressiv fazası maniakal fazaya keçə bilər.
– depressiyalı və digər psixi pozğunluqları olan cavan şəxslərdə (24 yaşdan aşağı) antidepressantlar plasebo ilə müqayisədə intihar düşüncəsini və intihara meyllilik riskini artırır. Buna görə də, cavan şəxslərə (24 yaşdan aşağı) mirtazapin təyin edərkən, intihar riski və preparatın istifadəsindən əldə olunacaq fayda nisbətini nəzərə almaq lazımdır. Qısamüddətli tədqiqatlar zamanı 24 yaşdan yuxarı şəxslərdə intihar riski yüksəlməmişdir, 65 yaşdan yuxarı şəxslərdə isə bir qədər azalmışdır. İstənilən depressiv vəziyyət özlüyündə intihar riskini artırır. Buna görə də, müalicə müddətində davranışda baş verən dəyişiklik və pozğunluqları, həmçinin intihara meylliliyi müəyyən etmək üçün xəstələr üzərində ciddi nəzarət təyin olunmalıdır.
– mirtazapinin öyrəşmə törətməməsinə baxmayaraq, uzunmüddətli müalicədən sonra müalicənin qəfil dayandırılması nadir hallarda ləğvetmə sindromuna səbəb ola bilər. Əksər ləğvetmə reaksiyaları zəif və məhduddur. Daha çox başgicəllənmə, həyacan, narahatlıq, baş ağrısı və ürəkbulanma kimi simptomlar müşahidə oluna bilər. Bu simptomlar haqqında ləğvetmə sindromu əlamıti olaraq məlumat verilməsinə baxmayaraq, əslində onlar əsas xəstəliyin əlamətləri də ola bilər. Mirtazapinlə müalicənin tədricən dayandırılması məsləhət görülür.
– yaşlı xəstələrdə əlavə təsirlərin meydanaçıxma ehtimalı yüksəkdir.
Mirtazapinlə aparılan klinik tədqiqatlar zamanı qoca xəstələrdə əlavə təsirlərin daha aydın üzə çıxması müşahidə olunmuşdur, lakin bu barədə klinik məlumatlar məhduddur.
– sarılıq əlamətləri meydana çıxdıqda müalicə dayandırılmalıdır.
– mirtazapinlə müalicə zamanı alkoqol qəbulundan çəkinmək lazımdır.
– mirtazapin qəbulu zamanı nadir hallarda sümük iliyinin qranulositopeniya və ya aqranulositoz kimi funksional pozğunluğu meydana çıxa bilər. Bu hal adətən müalicənin 4-6-cı həftəsindən sonra meydana çıxır və müalicə dayandırldıqda aradan qalxır. Həkimlər bədən temperaturunun yüksəlməsi, boğazda ağrı, stomatit və qripəbənzər sindromun digər əlamətlərinə qarşı həssas olmalıdır (bu barədə xəstəni məlumatlandırmalıdır). Belə simptomlar inkişaf etdikdə müalicə dayandırılmalı və qanın laborator müayinəsi aparılmalıdır.
– qeydiyyatdan sonraki təcrübənin nəticələrinə əsasən, serotonin sindromu yalnız mirtazapinlə müalicə olunan xəstələrdə çox nadir hallarda meydana çıxa bilər.
Aşağıdaki kateqoriya xəstələrdə dozanın korreksiyası və müntəzəm həkim nəzarəti vacibdir:
– baş beyinin üzvi zədələməsi ilə müşayiət olunan epilepsiyalı xəstələr (nadir hallarda preparatla müalicə fonunda qıcolma inkişaf edə bilər);
– böyrək və qaraciyər çatışmazlığı olan xəstələr;
– ürək xəstəliyi olan xəstələr (keçiricilik pozğunluqları, stenokardiya və yaxın zamanlarda keçirilmiş miokard infarktı);
– serebrovaskulyar xəstəlikli xəstələr (həmçinin anamnezində işemik insult olan);
– arterial hipotoniyalı və ya hipotoniyaya meylli xəstələr (həmçinin, dehidratasiyalı və hipovolemiyalı);
– həddən artıq dərman vasitəsi (xüsusən mərkəzi sinir sisteminə təsir göstərən) qəbul edən xəstələr.
Digər antidepressantlar kimi mirtazapin də aşağıdaki hallarda ehtiyatla istifadə olunmalıdır:
– sidikburaxmanın çətinləşməsi, həmçinin prostat vəzin hiperplaziyası;
– kəskin qapalı qlaukoma və yüksək gözdaxili təzyiq;
– şəkərli diabet;
– mirtazapinin benzodiazepinlərlə birgə istifadəsi.
Digər dərman vasitələri ilə qarşılıqlı təsiri
Farmakokinetik qarşılıqlı təsir
– mirtazapin CYP2D6 və CYP3A4 izofermentlərinin və az dərəcədə CYP1A2 izofermentinin iştirakı ilə intensiv metabolizmə uğrayır. Sağlam könüllülər üzərində qarşılıqlı təsirin öyrənilməsi zamanı paroksetinin – CYP2D6 izofermentinin inhibitorunun, mirtazapinin farmakokinetikasına təsir göstərmədiyi təyin olunmuşdur. CYP3A4 izofermentinin güclü inhibitoru olan ketokonazolla müştərək qəbul zamanı mirtazapinin plazmada maksimal konsentrasiyası və AUC göstəricisi uyğun olaraq 40% və 50% artmışdır. Mirtazapin, CYP3A4 izofermenti inhibitorları, eritromisin və ya nefazodonla birgə ehtiyatla istifadə olunmalıdır.
– karbamazepin və fenitoin kimi CYP3A4 izofermentinin inhibitorları mirtazapinin klirensini iki dəfə artırır və qandakı konsentrasiyasını 45-60% aşağı salır. Mirtazapinlə müalicəyə karbamazepin və ya qaraciyər metabolizminin digər induktorları (məsələn, rifampisin) əlavə olunduqda, mirtazapinin dozasını artırmaq lazımdır. Belə dərman preparatları ilə müalicə dayandırıldıqda isə mirtazapinin dozasını azaltmaq lazım gələ bilər.
– simetidinlə birgə istifadə olunduqda mirtazapinin biomənimsənilməsi 50% arta bilər. Simetidinlə müştərək istifadə zamanı müalicənin başlanğıcında mirtazapinin dozasını azaltmaq və simetidinlə müalicə dayandırıldıqdan sonra artırmaq məsləhət görülür.
– in vivo aparılan tədqiqatlar zamanı mirtazapinin risperidon və ya paroksetinin (CYP2D6 izofermenti substratı), karbamazepinin (CYP3A4 izofermenti substratı), amitriptilinin, simetidinin və fenitoinin farmakokinetikasına təsiri müəyyən olunmamışdır.
– litiumla müştərək müalicə zamanı əhəmiyyətli klinik effekt və ya farmakokinetik dəyişiklik müşahidə olunmamışdır.
Farmakodinamik qarşılıqlı təsir
– mirtazapin MAO inhibitorlar ilə müştərək və ya MAO inhibitorlar ilə müalicədən sonrakı iki həftə ərzində qəbul olunmamalıdır.
– mirtazapin benzodiazepinlərin və digər sedativ dərman vasitələrinin sedativ təsirini gücləndirə bilər. Bu qrup dərman vasitələrinin mirtazapinlə yanaşı istifadəsi zamanı ehtiyatlı olmaq lazımdır.
– mirtazapin alkoqolun MSS-nə depressiv təsirini gücləndirə bilər. Buna görə də, müalicə dövründə xəstələrə spirtli içki qəbulu məhdudlaşdırılmalıdır.
mirtazapinin digər serotoninergik dərman vasitələri (məsələn, serotoninin geri zəbtolunmasının seçici inhibitorları və venlafaksin) ilə müştərək qəbulu zamani serotonin sindromunun meydana çıxma riski mövcuddur. Qeydiyyatdan sonraki təcrübənin nəticələrinə əsasən, serotoninin geri zəbtolunmasının seçici inhibitorları və venlafaksinlə müştərək mirtazapin qəbul edən xəstələrdə serotonin sindromuna çox nadir rast gəlinir. Bu preparatların birgə istifadəsi vacibdirsə, bu zaman ehtiyatla dozanı dəyışmək və yüksək serotonin stimullaşdırılması əlamətlərini nəzarətdə saxlamaq məsləhətdir.
– gündəlik 30 mq dozada qəbul olunan mirtazapin varfarinlə müalicə olunan xəstələrdə zəif, lakin statistik əhəmiyyətli BNM (beynəlxalq normalaşdırılmış münasibət) artımına səbəb olmuşdur. Mirtazapinin yüksək dozalarının daha nəzərəçarpan effektə səbəb olacağı istisna olunmur. Mirtazapin varfarinlə müştərək qəbulu zamanı BNM göstəricisinə nəzarət tövsiyə olunur.
Hamiləlik və laktasiya dövründə istifadəsi
Mirtazapinin hamiləlik zamanı təhlükəsizliyi müəyyən olunmamışdır, lakin heyvanlar üzərində tədqiqatlar zamanı heç bir teratogen effekt təyin olunmamışdır. Buna görə də, preparat hamiləlik dövründə yalnız ana üçün fayda döl üçün potensial riskdən yüksək olduğu hallarda istifadə oluna bilər. Preparatın ana südü ilə xaric olmasına dair məlumatlar olmadığına görə laktasiya dövründə istifadəsi məsləhət görülmür.
Qaraciyərin funksional pozğunluğu zamanı istifadəsi
Qaraciyər çatışmazlığı olan xəstələrdə ehtiyatla istifadə olunmalıdır. Qaraciyər çatışmazlığı olan xəstələrdə mirtazapinin klirensi azala bilər, belə xəstələrdə istifadə zamanı bu xüsusiyyəti nəzərə almaq lazımdır.
Böyrəklərin funksional pozğunluğu zamanı istifadəsi
Böyrək çatışmazlığı olan xəstələrdə ehtiyatla istifadə olunmalıdır. Böyrək çatışmazlığı olan xəstələrdə mirtazapinin klirensi azala bilər, belə xəstələrdə istifadə zamanı bu xüsusiyyəti nəzərə almaq lazımdır.
Ahıl yaşlı xəstələrdə istifadəsi
Yaşlı pasiyentlər: məsləhət görülən doza böyüklərdə istifadə olunan doza ilə eynidir. Yaşlı xəstələrdə qənaətbəxş və təhlükəsiz müalicə nəticələri əldə etmək üçün dozanın yüksəldilməsi yalnız həkim nəzarəti altında aparılmalıdır.
Pediatriyada istifadəsi
18 yaşa qədər uşaqlarda mirtazapinin effektliliyi və təhlükəsizliyi müəyyən olunmadığından, preparatın uşaqlarda istifadəsi məsləhət görülmür.
Nəqliyyat vasitələrini və digər potensial təhlükəli mexanizmləri idarəetmə qabiliyyətinə təsiri
Mirtazapin diqqəti zəiflədə bildiyindən, müalicə dövründə nəqliyyat idarəetmə və mexanizmlərlə iş kimi yüksək psixomotor reaksiya tələb edən potensial təhlükəli fəaliyyət növlərindən uzaq durmaq tələb olunur.
İstifadə qaydası və dozası
Tabletlər çeynənmədən, maye ilə daxilə qəbul edilir.
Böyüklər: effektli gündəlik doza 15 mq-la 45 mq arasında dəyişir, başlanğıc doza 15 mq və ya 30 mq təşkil edir.
Qocalar: Məsləhət görülən doza böyüklərdə istidadə olunan doza ilə eynidir. Yaşlı xəstələrdə qənaətbəxş və təhlükəsiz müalicə nəticələri əldə etmək üçün dozanın yüksəldilməsi yalnız həkim nəzarəti altında aparılmalıdır.
Qaraciyər və böyrək çatışmazlığı olan xəstələrdə ehtiyatla istifadə olunmalıdır. Böyrək çatışmazlığı olan xəstələrdə mirtazapinin klirensi azala bilər, belə xəstələrdə istifadə zamanı bu xüsusiyyəti nəzərə almaq lazımdır.
Preparat gündə bir dəfə, təxminən eyni vaxtda, axşam yatmazdan əvvəl qəbul olunur. Həmçinin gündəlik dozanı iki yerə bölməklə gündə iki dəfə qəbul oluna bilər (səhər və axşam yatmazdan əvvəl, daha böyük dozanı axşam qəbul etmək lazımdır).
Müalicə 4-6 ay ərzində, xəstəlik əlamətləri tam aradan qalxana qədər davam etdirilməlidir. Bundan sonra müalicə tədricən dayandırıla bilər. Mirtazapin adətən müalicənin 1-2-ci həftəsin-dən sonra öz təsirini göstərməyə başlayır. Adekvat doza ilə müalicəyə 2-4 həftə ərzində müa-licəyə adekvat cavab əldə olunmazsa, müalicə dayandırılmalıdır.
Əlavə təsirləri
Depressiyalı xəstələrdə əsas xəstəliklə əlaqədar bir çox simptomlar müşahidə olunduğundan, bu simptomların əsas xəstəliklə, yaxud dərman qəbulu ilə əlaqədar meydana çıxmasını müəyyənləşdirmək çətindir. Əlavə təsirlərin rastgəlmə tezliyini ifadə etmək üçün aşağıdakı təsnifatdan istifadə olunur: çox tez-tez (>1/10), tez-tez (>1/100 və < 1/10), bəzən ((>1/1000 və < 1/100), nadir (>1/10000 və < 1/1000), tezlik müəyyən olunmamışdır (< 1/10000).
Qan və limfa sisteminə: tezlik müəyyən olunmamışdır-sümük iliyi fəaliyyətinin ləngiməsi (qranulositopeniya, aqranulositoz, aplastik anemiya, trombositopeniya), eozinofiliya.
Sinir sisteminə: çox tez-tez – adətən müalicənin ilk həftəsində meydana çıxan yuxululuq (hansıki diqqətin azalmasına səbəb olur), (qeyd: dozanın azaldılması adətən sedativ effektin azalmasına səbəb olmur, lakin antidepressiv təsir zəiflədir), baş aşağı; tez-tez – letargiya, başgicəllənmə, titrəmə; bəzən – paresteziya, “narhat ayaqlar” sindromu, bayılma; nadir – mioklonus, çox nadir – qıcolmalar (insult), serotonin sindromu, ağız boşluğunun selikli qişasının paresteziyası.
Mədə-bağırsaq traktına: çox tez-tez – ağızda quruluq; tez-tez – ürəkbulanma, qusma, ishal; bəzən – ağız boşluğu selikli qişasının həssaslğının azalması; tezlik müəyyən olunmamışdır – ağız boşluğu selikli qişasının ödemi.
Dəri və dərialtı toxumaya: tez-tez – dəri səpgiləri.
Sümük-əzələ və birləşdirici toxumaya: tez-tez – artralgiya, mialgiya, beldə ağrı.
Endokrin sisteme: tezlik müəyyən olunmamışdır – antidiuretik hormonun sekresiyasının pozulması.
Qidalanmaya və maddələr mübadiləsinə: çox tez-tez iştahın yüksəlməsi.
Damarlar tərəfindən: tez-tez – ortostatik hipotenziya; bəzən – arterial hipotenziya.
Ümumi və yerli pozğunluqlar: tez-tez – yerli ödem; bəzən – yorğunluq.
Qaraciyərə və öd yollarına: nadir – zərdab transaminazalarının aktivliyinin yüksəlməsi.
Psixi pozğunluqlar: tez-tez – qeyri-adi yuxular, həyacan, yuxusuzluq; bəzən-gecə qarabasmaları, maniya, həyacan, hallüsinasiya, psixomotor oyanıqlıq (akataziya və hiperkineziya daxil); tezlik müəyyən olunmamışdır – intihar fikirləri.
Laborator-instrumental göstəricilər (qeydiyyatdan sonraki tədqiqatların nəticələrinə görə): çox tez-tez – bədən kütləsinin artması.
*- adətən antidepressantlarla müalicə zamanı həyacan və yuxusuzluq (depressiyanın simptomu ola bilər) arta və ağırlaşa bilər.
Mirtazapinlə müalicə zamanı həyacan və yuxusuzluğun inkişaf etməsi və ya ağırlaşması çox nadir hallarda meydana çıxa bilər.
Doza həddinin aşılması
Mirtazapinin doza həddinin aşılmasına dair təcrübələr simptomların adətən çox zəif olduğuna göstərir. Mərkəzi sinir sisteminin taxikardiya, arterial təzyiqin bir qədər yüksəlməsi ilə müştərək meydana çıxan dezoriyentasiya və davamlı sedativ effektlə müşayiət olunan ləngiməsi barədə məlumatlar qeyd olunmuşdur. Müalicəvi dozadan daha yüksək dozalarda, xüsusilə eyni zamanda qəbul olunan bir neçə preparatın doza həddinin aşılması baş verərsə, daha ağır nəticələrin (letal nəticə daxil olmaqla) baş verməsi mümkündür. Doza həddinin aşılması hallarda orqanizmin həyatı vacib funksiyalarını dəstəkləmək məqsədilə simptomatik müalicənin aparılması vacibdir. Bu zaman mədənin yuyulması və aktivləşdirilmiş kömürün qəbulu məsləhət görülür.
Buraxılış forması
10 örtüklü tablet, blisterdə. 3 blister, içlik vərəqə ilə birgə karton qutuya qablaşdırılır.
Saxlanma şəraiti
25ºС-dən yuxarı olmayan temperaturda və uşaqların əli çatmayan yerdə saxlamaq lazımdır.
Yararlılıq müddəti
3 il.
Yararlılıq müddəti bitdikdən sonra istifadə etmək olmaz.
Aptekdən buraxılma şərti
Resept əsasında buraxılır.
İstehsalçı
Farmalabor-produtos Farmaceuticos, S.A., Portugal.
Zona İndutrial de Condeixa-a-Nova, Condeixa-Nova, 3150-194, Portugal.
ATLANTIC PHARMA S.A., Portugal.
Rua da Tapada Grande, n.º 2, Abrunheira, 2710-089 Sintra, Portuqaliya.[/vc_column_text][/vc_column]
